Her savaşın sosyolojik bir altyapısı vardır. Savaşlar keyfî nedenlerle çıkarılmaz. Siyasi ekonomik ve dinsel nedenler savaşları zorunlu kılar. Malazgirt Savaşının da nesnel bir takım nedenleri var. Öncellikle şunu söylemeliyiz ki bu savaş tarımcılarla çobanların savaşıdır. Bizans tarım toplumu, Selçuklu ise çoban toplumudur. Dolayısıyla Türklerin geniş otlaklara ihtiyacı vardır. Bizans ise tarım alanlarını korumak zorundadır. Bu somut gerçeklik bir ölüm kalım meselesidir. Savaş başlar. Bu tarihi savaşı çobanlar kazanır. Sosyolojik açıdan olay böyle görünebilir. Ancak Malazgirt Savaşının derin etkileri olmustur. Türkler bir doğu toplumudur, Bizans ise batı değerlerine sahiptir. Taraflardan biri Müslüman, diğeri Hıristiyandır. Türklerin Anadolu’yu ele geçirmesiyle bölgede Hıristiyanlık geriler ve İslamiyet ise adım adım gelişir. İslam ilk kez Türkler aracılığıyla Avrupa topraklarına taşınır. Malazgirt Zaferi etnik açıdan da büyük değişikliklere neden olur. Yüzyıllar boyu Bizans baskısına maruz kalan Kürtler, İslami bir topluluğun (Türkler) Anadolu’yu ele geçirmesiyle diğer etnik topluluklara (Rumlar, Süryaniler, Nesturiler, Ermeniler, Asuriler) karşı büyük bir avantaj sağlar. Kürtler, Türklerin, Bizans’ın karşısına dikilmesinden memnundur. Bundan dolayıdır ki dönemin aşiret başkanları bu savaşta gönüllü olarak dindaşı Türklere destek verirler ve sonrasında yüzyılları bulacak bir ilişki başlatırlar. Dicle ile Fırat arasındaki dağlık alanlara sıkışmış olan Kürtler 1071’den sonra daha bir rahatlar. Bu ilişki bölgede Kürtleri Türklerden sonra ikinci güç konumuna yükseltir. Bu durum Kürtlerin dağlık alanlardan şehirlere inmesine zemin oluşturur ve Kürtler, başta doğu bölgeleri olmak üzere Anadolu’nun tamamında aktif hale gelir. Malazgirt Zaferi Kürtler açısından bir dönüm noktasıdır. Örneğin 1071’deki savaşı Selçuklular değil de Bizanslılar kazanmış olsaydı bu kez tersi yönde bir süreç işleyecekti. Yani gayrimüslim topluluklar (Rum, Süryani, Nesturi, Ermeni, Asuri) gelişirken Müslüman topluluklar (Kürtler, Araplar Lazlar vs.) aşama aşama gerileyecek ve bir zamanlar Ortadoğu’nun güçlü kavmi Asuriler gibi süreç içinde yok olacaktı.
Eyyüp Altun
